apirila 09, 2025

MR. HARRIS-ek UZTEN DIO MONDRAREN ENTRENATZAILE IZATEARI. 1927

 


Arrasateko Club Deportivo Mondragón futbol elkarteak entrenatzaile ingelesa izan zuen XX. mendearen hasieran. Oso gutxi iraun bazuen ere, entrenatzaile mitikoa bilakatu zen; beharbada herriak bere neurrietatik atera zuen pertsonaia hark jokalari sarrailagileekin egindakoa, baina errealitatea da hamarkadetan herriko futbol zaleen baitan Mr.  Harris-en irudia egon zela bizirik. Idatzi nuen bere egunean ingelesari buruz, eta gaur ere dakart zutabe honetara, hain zuzen Arrasatetik alde egin baino lehen egin zioten omenaldia
aitzakia hartuta.

1927ko apirilaren 2an eskaini zioten agur afaria jokalariek eta klubeko agintariek, bezperan amaitu baitzen Harris jauna eta CDM lotzen zituen hitzarmena. Hori dela eta, egun haietako batean Arrasateko prentsa korrespontsal batek bere egunkarian ondoko lerroak idatzi zituen Mr. Harrisi buruz;

“Mister Harris se va. El entrenador que tanto ha enseñado al equipo del Club Deportivo Mondragón, el masajista sin igual se nos marcha, dejándonos un grato recuerdo de su corta estancia entre nosotros. No ha hecho más que seis meses, que han sido suficientes para captarse las simpatías de todo el pueblo. Todo el tiempo que ha estado en ésta lo ha dedicado enteramente a entrenar a nuestro equipo, y gracias a él, los “equipiers” de nuestra primera entidad deportiva han aprendido mucho, pues él ha sabido explicarles los secretos del viril deporte de la Rubia Albión.

Como despedida, hemos querido charlar un rato con él, y ofrecer a los lectores la conversación sostenida:

¿Cuándo y cómo vino usted a España?

El primero de mayo de 1922. El Real Unión de Irún me contrató para tres semanas a fin de preparar a su equipo para la final del campeonato de España, que debía jugar en Vigo con el F.C.Barcelona.

Al ver los resultados que había dado mi entrenamiento me contrataron para un año, y estando en Irún fui como masajista acompañando al equipo vasco a Sud América.

A mi regreso de tierras americanas me contrató el C.A.Osasuna de Pamplona, y cuando terminé el compromiso en la capital navarra regresé a Fuenterrabía.

Me dirigí luego a Mondragón y vine a esta a fines de octubre, encontrándome a mi llegada a esta villa con que había terminado la primera vuelta del campeonato y el equipo de Mondragón no contaba en su haber con un solo punto. Entrené al equipo con cariño y éste, al terminar la segunda vuelta, contaba con once puntos, tres menos que el campeón del distrito"

Nahiko zaila da Harrisen ibilbideari segitzea, berak ere ez  baiittu oso fin azalpenak ematen. Gutxi gora behera beheko taulan laburbildu nahi izan dut, Interneten han eta hemen aurkitutakoa

Gehitu behar dut, bestalde, idatzi izan denaren kontra, Mr.Harris ez zela Arrasatera etorri Jose Añibarro klubaren lehendakaria zenean, Añibarro 1927ko urtarrilean hautatu baitzuten Mondraren lehen agintari.

Beraz, mugatu ahal izan dugu aurreko elkarrizketarekin Mr. Harrisen Arrasateko egonaldia. Ingalaterrako pertsonaia haren inguruan sortu zen istorio erdi mitikoak badsu hasiera eta bukaera bat. Tartean, bost hilabetetako ibilaldia.

apirila 02, 2025

PAULO URRUTIA, PICASSO ZALE ARRASATEARRA

Paulo Urrutia, Larrean 1979an
Neronek argitaratutako aspaldiko prentsa albiste batengana jotzen dut gaur, Arrasaten XX.ean izan genuen gizakume interesgarri baten alderdi ezkutuenetako bat azaltzeko. Paulo Urrutia dugu gaurko protagonista txikia. Borrokalari sutsua izan zen bizitza osoan, politikan eta sindikalgintzan. Arrasateko ANVren presidentea izan zen 1930ean eta gerran parte hartu zuen galtzaileekin. Kartzela pairatu zuen urte luzez. Unión Cerrajera S.Aren langilea bizitza osoan,  sindikatu abertzaleekin lerrotu zen eta hortik ere ziegako giroa dastatu ahal izan zuen behin baino gehiagotan. 1967an jubilatu zen.

Biteri eskoletako Felix Arano maisuaren ikasleetarikoa izan zen eta baita Luis Armengou marrazki eta frantseseko irakaslearena ere. Horrek guztiak Paulo gaztea izpiritu liberal aurrerakoi batez blaitu zuen, Urrutiaren ekintza guztietan aplikatu zena. Berak kontatzen zidan, 1978ko ekainean argitaratu nuen erreportaje txiki batean:

“Luis Armengourekin gaztetatik hasi nintzen, apaindura, irudia eta margoekin. Gero lanean horretaz baliatu nintzen, baina ezer gutxi. Etxean ere aukera gutxi nituen marrazkiaren bidetik jotzeko, oso lotuta bainengoen lanarekin, goiz-goizetik gauera arte. Gerra ondoren, berriz, Duesoko espetxean nengoela erretratu bana egin nien gurekin zeuden hiru apaizi eta fraide karmeldar bati. Nire marrazkiek txundituta utzi zituen eta kartzelako beste pintore batekin jarri ninduten harremanetan. Zortea izan nuen… Duesotik Puerto de Santa Mariara aldatu baininduten baina baita pintore hura ere, eta segitu nuen harekin ikasten. Baina aske geratu nintzenean, Arrasatera itzuli… eta pintura zeharo ahaztu nuen. Ez neukan astirik. Eta jubilatu arte ez nuen berriz ere pintzelik eskuan hartu”

Paulok aipatzen duen karmeldarra Aita Santi Onaindia zen, euskaltzalea. Lekuko izan nintzen 1979ko

Bere etxean, 1978an
azaroaren 25ean, Urrutiaren lehengusu genuen Iokin Zaitegiri Larrean eskainitako Olerti Egunean, Paulo eta Onaindiaren arteko besarkada estuan. Duesotik ez zuten elkar ikusten. Ordurako Paulok gustura ari zen pintatzeko lanabesekin. “Urrutia´tar P” sinatzen zituen margo lanak. Berak segitzen du azaltzen:

“Gernikako txikizioa beti izan dut gogoan. Picassoren koadro horren kopiaren baten atzetik ibili nintzen luzez, baina denbora zailak ziren eta ezin nuen inondik ere eskuratu. Behin, nire semeak Frantziatik ekarritako liburu batean aurkitu nuen lamina bat eta hura poza! Orduantxe esan nion neure buruari neronek egingo nuela koadro haren kopia bat neuretzat. Eta honela berraurkitu nintzen pinturarekin. Bukatu nuenean oso pozik nengoen. Picassok adierazi nahi zuena hobeto ulertu nuen. Guztion pintorea da Picasso, baita nire moduko jende xehearena ere”

Baina Paulek, behin Gernika bere pintzelekin birsortua, Picassorekin jarraitzea deliberatu zuen eta mendiak eta irakurzaletasunak uzten zioten tartetxoa aprobetxatzen zuen oihal gehiago bere marra eta koloreekin betetzeko, gehienetan Malagako artistaren maisu-lanak hautatuz.

“Etxera iristen zitzaizkigun “Paris Match” aldizkari jorian agertutako eredu batzuk hartu nituen eta “Gitarra jole zahar itsua”, “Judu zaharra eta haurra” eta beste asko margotu nituen. Baina beti-beti nire gogoaren atsedenerako, niri bizitza osoan borrokatu ditudan injustiziak nolabait ordezkatzeko. Pinturak horixe ekarri dit, jubilatu ondoren izan bada ere”

Honaino, Paulo Urrutia izan zenaren giza-profilaren beste arlo bat, etxeko lau horma artean garatutakoa bere gogoaren garapenerako.

Bere lanen lagintxo bat jarri dut ondoren. Ezkerrean Picassoren orijinalak. Eskuinekoetan - Paulok margotuta- denboraren joana igartzen da nire argazkietako kolorean.