Ikusten genuen aurreko
batean Arrasateko adandeyarzatarren zergatikakoa eta saga horren zenbait
kideren nondik norakoak azaldu nituen. Gaur, batez ere, Mariano Adan de Yarza
Gortazar hirugarren belaunaldiko pertsonaia ekarri nahi dut, agian sendi
horretako ezagunena gure artean, herriko alkate izatera heldu baitzen.
Mariano Adan de Yarza
Gortazar Lekeition jaio zen, 1891ean. Ramon – lehen ekarpenean
eman nituen
horren zehazkizunak- zen bere aita, ama
Dolores Gortazar oñatiarra zuelarik. Mariano Alemaniara joan zen medikuntza ikastera
baina aurki utzi zuen karrera Euskal Herrira itzultzeko. Baso-teknikorako ikasi
zuen eta bere lehen lanak Suizako Friburgon egin zituen eta 1916an artikulu bat
idatzi zuen “Forestier du Canton de Friburg” bezala sinatua. Etxera itzulita,
Gipuzkoako Berrobi herrian sagardotegi bat jarri zuen.
 |
| Ramón Adán de Yarza, Marianoren aita |
Tolosan 1913an izan ziren
Euskal Jaiak ospakizunean hitzaldi ospetsu bat eman zuen, gerora
baso-bibliografian erreferente gisa geratu dena: “La repoblación forestal en
el País Vasco”, liburuxka gisa ere publikatu zena. Tolosako jai haietako
beste hizlariak Nemesio Otaño, Gregorio Mujika eta Karmelo Etxegarai izan
ziren. Hain zuzen ere, hitzaldi hartan egiten zuen bere buruari buruzko
aurkezpena:
“Como títulos para recomendarme
a vuestra benévola atención, séame permitido manifestaros que después de haber
hecho estudios teóricos y prácticos de selvicultura en Suiza, en Baviera y en
Francia, he tenido la ventaja de aprovechar la experiencia adquirida por un mi
próximo deudo (1) cuya competencia en materia forestal ha llegado a ser
proverbial en Vizcaya, donde con grán éxito ha reproducido más de mil hectáreas
de terrenos, antes poco menos que improductivos”
Gazte zela EAJ-PNVn afiliatu
zen eta “Euzkadi” egunkarian publikatu zituen Mariano Adan de Yarzak artikulu
ugari, gehienak basogintzarekin erlazionatuta. 1918an Arrasaten jarri zuen bere
egoitza, sendiaren etxean, eta 1920an alkate izendatu zuten. EAJren izeneko
Arrasateko bigarren alkatea dugu Adan de Yarza, Esteban Garayren ondoren.
Garaiko udal tirabira politikoak zirela eta, jeltzaleek hiru saiakera behar
izan zituzten Adan de Yarza alkate izendatzeko. Azkenik, urte hartako
apirilaren 19an, gutxiengoz, alkatetza eskuratu zuen, alkate ordeak Juan Goñi,
aurreko alkatea, eta Jose Maria Ugarte zirelarik.
Urte hartan bertan,
uztailaren 4an izandako hauteskundeetatik ostera berriztatu behar izan zen udal
batza, hiru zinegotzi berrirekin. Eta berriz eman ziren gorabeherak alkatea
hautatzeko saioan. Ideia bat egiteko, diodan, paperetan bateon batek herriko
parrokoari eman ziola botoa. Adan de Yarzatarraren alkate ordeak Juan Goñi eta
Domingo Arzamendi atera ziren.
Ezin daiteke esan oso lan
sakon egin zuenik, izan ere dimisioa azaldu bitartean -1921eko irailaren 26an-
huts asko egin zituen bileretarako deialdietan, eta Goñi eta Arzamendi alkate
ordeek ordezkatu behar izan zuten. Alkate eta zinegotzi izateari eskutitz bidez uko egin zuenean, Juan Martin Arejola-Leiba zinegotzi liberalak esan zuen, lau bat hilabete zeramatzatela alkatea zein
zen ongi jakin gabe. Adierazpen horien kontra altxatu ziren zinegotzi batzu, besteak beste Juan Goki alkate ordea, Juan Ugarte, Esteban Garay eta Zipriano Resusta, bilkura gelatik atereaz protesta gisa. Domingo Arzamendik eskerroneko hitz batzuk izan zituen Adan de Yarza alkate dimitituarentzat, Berrroniko bere negozioak atenditzera itzuli zena. Eta bitarteko alkate berria Domingo Arzamendi izendatu zuten. EAJren kide bezala, Adan de Yarzatarren etxeko lehen solairuan batzokirako tokia utzi zuen Marianok. Bestalde, parte handia hartu zuen Gurea frontoiaren finantzaziioan. Lekeitioko udaletxean zinegotzi izenadtu zuten 1930ean eta udal har ordezkari gisa bidali zuen Mariano 1932an Iruñera, hiri harta egin zen Euskal Udalen Bilerara, euskal estatutuaren proiektua onartzeko.Iruñean topo egin zuen Eugenio Resusta antzinako lagunarekin, Arrasateko udal ordezkaritza eraman zuena.
 | |
| Adan de Yarzatarren etxea |
Gerra ostean errepresialak jasan zituen eta Logroñoko Torremontalbora joan zen bizitzera. Handik Jose Maria Arizmendiarrietarekin harreman zubia bilbatu zuen eta haren bitartez arrasatearraren gaineko gizarte albisteak iristen zitzaizkion sarri.
(1)
Mario Adan de Yarza osabari buruz ari da.
ADAN DE YARZATARREN GAIN GEHIAGO:
Argazkiak: JMVM
iruzkinik ez:
Argitaratu iruzkina