abendua 07, 2022

ALBINA MADINABEITIA. LEHEN KONTZERTUA ARRASATEN. 1922

   


Albina Madinabeitiaren gaineko bizitza zertzeladak aurki daitezke txoko honetan.  Arrasateko emakume honen ibilbide artistikoa laburbiltzen dut, musikariaren irudia irakurleei hurbiltzearren. Honako hauek dira kapituluak:

1.- Arrasatetik Bartzelonara

2.- "Aurrera, Albinita, aurrera!”

3.- Sarasate Saria

4.- Fernandez Bordasen ikasle eta irratiko izarra

5.- Jose Mardones diboarekin

6.- Pilar Caverorekin bikote ospetsua.Errege-erreginarekin

7.- Errepublikaren alde. Ezkontza. Musikan jarraitzeri uko

8.- Espainiako Orkestra Nazionala.Arrasaten, Madrileko Orkestrarekin

9.- Azken urteak Arrasaten

10.- Kontzertua Arrasaten. 1930

11.-Lehen kontzertua Arrasaten. 1922

 Albina Madinabeitiari buruzko datu gehiago agertzen zaizkit garaiko prentsaren arakatzean barrena  noala, eta informazioa Arrasateko emakume handi haren miresleengana helaraztea guztiz egokia iruditzen zait, Albinaren ibilbide artistikoa modu borobilagoan ixten joateko. Gaurkoan 1922 urtera egiten dut salto. Eta niretzat ere ustekabea gertatu da gaurkoan garatzen dudana ezagutzea, izan ere aurreko batean – herriko garaiko prentsari jarraikiz- 1930ean kokatu nuen Albinaren lehen kontzertua bere jaioterrian. Eta oraingo datuekin badirudi – ez dut baieztapen zorrotza egin nahi- 1922an jar dezakegula lehen agerpen publikoa.  Konkretuki, urriaren 10ean ehun urte bete dira biolin jole handiaren Arrasateko lehen kontzertutik.  Ikusiko dugu geroago, nola gertatu zen hura. Eta demaiogun gaurkoari abiapuntua.

Bartzelonan segitzen zuen Albina Madinabeitiak bere ikasketekin, baina erakustaldiak ahaztu gabe. Bartzelonara Gipuzkoako Diputazioaren diru laguntza batekin joan bazen ere, suposatzekoa da egonaldiaren kostua handiagoa izango zela eta, beraz, noiz behinkako erakuspenak ez zitzaizkion gaizki etorriko gastuak finantzatzeko, batez ere aita Nazario Union Cerrajera-ren langile xume bat zela kontuan izanda.

Gaurko ekarpen honetan Albinak 1922an Gipuzkoan eskainitako bi kontzertuen berri eman nahi dut.

Aurrena Donostian izan zen, irailaren 28an, Gran Casino-n, eta bigarrena Arrasaten, Salón Sport zeritzanean, hots, herriko trinketean. Ikusi genuen bere egunean, Albinaren aurkezpen artistiko publikoen soka Eibarren hasi zela 1916an, zazpi urte zituela. Donostiara heldu baino bi urte lehenago Gasteizen eta Bergaran ere arrakasta handiarekin aritu zen, 1920an. Gipuzkoako hiriburura heltzea kostatu zitzaion, baina gehiago berandutuko zen Albinaren jaioterriko lehen aurkezpena. Irakur dezagun zer zekarren prentsak Donostiako kontzertuaren biharamunean:

“Fue un buen acuerdo  de la Diputación de Guipúzcoa pensionar a esta muchacha violinista que ayer se presentó en el Gran Casino. Albina Madinabeitia toca con mucho sonido, excelente juego de dedos y, sobre todo, con soltura y vigor que revelan un buen temperamento artístico. No hay duda, además, que la señorita Madinabeitia trabaja con entusiasmo: sus interpretaciones de ayer en obras de la enjundia del concierto en re de Mozart, preludio y allegro de Pugnani y el espinoso zapateado de Sarasate, denotan un trabajo perseverante. Siendo Albina Madinabeitia casi una niña y reuniéndose ya en ella las condiciones citadas de vigor, dominio mecánico y amor al arte, no es de dudar que la esperanza tan buena de hoy, se ha de trocar muy pronto en la realidad de una gran artista.

Albina Madinabeitia, por su sencillez, su bonita figura y su forma de tocar, atrajo desde el primer momento la atención de un público que le dedicó grandes ovaciones; y ella correspondió ejecutando en repetición y con gran dominio la Jota de Sarasate. Que el éxito verdaderamente espontáneo de ayer le proporcione nueva emulación para llegar pronto al lugar de los elegidos. Nuestra felicitación a la artista y a su maestro, nuestro querido amigo el renombrado violinista señor Ibarguren"

Kronikan apuntatzen ez zena da, Gran Casinoko orkestran Gaspar Madinabeitiak, Albinaren osaba musikari profesionala, jotzen zuela. Gasparren ibilbide artistikoaz ere aritu izan naiz txoko honetan. Eta beste batean artikulu oso bat eskainiko diot. 

Salon Sport, Okendo etxearen atzealdean
















Donostiako kontzertuaren ostean Albina Arrasatera hurbildu zen, Madrid hurrengo bere helburura abiatu baino lehen. Eta jaioterrian zegoela Salón Sporteko (1) arduradunek lortu zuten, kirol areto izateaz gain zine eta antzerki emanaldiak programatzen zituen espazio hartan Albinak kontzertu bat eskaintzea. Prentsak albisterako erabili zuen tituluak -“Debut de una artista local”- garbi uzten du, Arrasaten publikoaren aurrean emango zuen lehena zela.

Urriaren 10ean izan zen emanaldia, gaueko 8´ 30etan, eta Gregorio Solabarrieta Udal Musika Bandaren zuzendariak lagundu zion pianoz Albinari. Sarrerak salgai ipini ziren Salón Sporten bertan, prezio hauetan: aulki zenbakidunak, 3 pezeta; preferentzia, 2 pezeta; palkoa, 2; gainerakoak, 0´60 pezeta. Prentsa lokalak nola hartu zuen emanaldia? Arrasaten urte hartan ari ziren hiru korrespontsaletako baten kronika bakarrik lortu dut. Eta albiste historikoa denez, osoa aldatuko dut. Begira zer zioen:

“Como estaba anunciado, se celebró ayer en el Salón Sport el concierto de la notable y precoz violinista, la niña de 13 años Albina Madinabeitia, y no solo se celebró, sino que obtuvo un éxito franco, digno de publicidad, acudiendo al mismo un público numeroso, muy principalmente de la buena sociedad. A las ocho y media en punto se levantó el telón apareciendo en el escenario, que estaba profusamente adornado e iluminado, nuestra artista local, vestida con un traje blanco, preciosísimo. El público la aplaudió frenéticamente.

Empezada la primera parte del concierto, tocó magistralmente el Concierto en re de Mozart, Serenata de Franz Liszt y Zapateado de Sarasate, dejando al público altamente emocionado y haciendo muchos elogios de la labor realizada por la niña en tan poco tiempo de actuación.

Albina, 9 urterekin

Después de un descanso de cinco minutos, apareció de nuevo la pequeña artista, discípula del gran maestro señor Ibarguren, a la que como al principio, la aplaudieron con más ardor, comenzando y ejecutando las siguientes obras: preludio y allegro de Pugnani; Kreisler, Czardas de Monti y la Jota Aragonesa de Sarasate, con una habilidad y con un ingenio imposible de describir, haciendo que el público le hiciera tocar una sola pieza fuera del programa, a la que ella accede gustosa y ejecuta maravillosamente el “Gernikako arbola” que el público descubierto acoge con una salva de aplausos, y que se prolongó hasta que la artista salió al escenario de nuevo a cumplir con su cometido. Durante el concierto, la acompaño con el piano el muy amigo nuestro y competente director de la Banda Municipal don Gregorio Solabarrieta, cuya labor nada debo elogiar, por ser harto conocida.

Podemos decir, francamente, y con una simple seguridad, que la niña Albina Madinabeitia es una artista eminente de violín y que su actuación por las capitales, que tantos elogios mereció de los diarios, quedó demostrada ayer en el Salón Sport por su grandioso concierto. Para terminar estas mal hilvanadas líneas, dando la enhorabuena a las pruebas ya recibidas, permítanme un ruego los interesados, y es que repitan este concierto con los precios más módicos para que así vea todo el pueblo a la artista local, que no puede a mi juicio pasar desapercibida” 

Albina Madinabeitiak ez zuen Arrasaten bigarren kontzertua eman eta badirudi eskainitakoa aberatsen zirkuluan dastatu ahal izan zela. Urte batzuk igaroko ziren kontzertu jendetsua eman arte. Hori, 1930ean gertatu zen. Lehen kontzertutik, berriz, ehun urte eman dira.

Argazkiak: JMVM

 (1) Lokal hura herriko trinketea zen, berez pilota partidutarako eraikia. Baina zine, antzerki eta musika emanaldiak ere eratu zituen. Patxi Velez de Mendizabal zen jabe eta eragileetakoa.

 

iruzkinik ez:

Argitaratu iruzkina