PAULO URRUTIA, PICASSO ZALE ARRASATEARRA

Paulo Urrutia, Larrean 1979an

Neronek argitaratutako aspaldiko prentsa albiste batengana jotzen dut gaur, Arrasaten XX.ean izan genuen gizakume interesgarri baten alderdi ezkutuenetako bat azaltzeko. Paulo Urrutia dugu gaurko protagonista txikia. Borrokalari sutsua izan zen bizitza osoan, politikan eta sindikalgintzan. Arrasateko ANVren presidentea izan zen 1930ean eta gerran parte hartu zuen galtzaileekin. Kartzela pairatu zuen urte luzez. Unión Cerrajera S.Aren langilea bizitza osoan,  sindikatu abertzaleekin lerrotu zen eta hortik ere ziegako giroa dastatu ahal izan zuen behin baino gehiagotan. 1967an jubilatu zen.

Biteri eskoletako Felix Arano maisuaren ikasleetarikoa izan zen eta baita Luis Armengou marrazki eta frantseseko irakaslearena ere. Horrek guztiak Paulo gaztea izpiritu liberal aurrerakoi batez blaitu zuen, Urrutiaren ekintza guztietan aplikatu zena. Berak kontatzen zidan, 1978ko ekainean argitaratu nuen erreportaje txiki batean:

“Luis Armengourekin gaztetatik hasi nintzen, apaindura, irudia eta margoekin. Gero lanean horretaz baliatu nintzen, baina ezer gutxi. Etxean ere aukera gutxi nituen marrazkiaren bidetik jotzeko, oso lotuta bainengoen lanarekin, goiz-goizetik gauera arte. Gerra ondoren, berriz, Duesoko espetxean nengoela erretratu bana egin nien gurekin zeuden hiru apaizi eta fraide karmeldar bati. Nire marrazkiek txundituta utzi zituen eta kartzelako beste pintore batekin jarri ninduten harremanetan. Zortea izan nuen… Duesotik Puerto de Santa Mariara aldatu baininduten baina baita pintore hura ere, eta segitu nuen harekin ikasten. Baina aske geratu nintzenean, Arrasatera itzuli… eta pintura zeharo ahaztu nuen. Ez neukan astirik. Eta jubilatu arte ez nuen berriz ere pintzelik eskuan hartu”

Paulok aipatzen duen karmeldarra Aita Santi Onaindia zen, euskaltzalea. Lekuko izan nintzen 1979ko

Bere etxean, 1978an

azaroaren 25ean, Urrutiaren lehengusu genuen Iokin Zaitegiri Larrean eskainitako Olerti Egunean, Paulo eta Onaindiaren arteko besarkada estuan. Duesotik ez zuten elkar ikusten. Ordurako Paulok gustura ari zen pintatzeko lanabesekin. “Urrutia´tar P” sinatzen zituen margo lanak. Berak segitzen du azaltzen:

“Gernikako txikizioa beti izan dut gogoan. Picassoren koadro horren kopiaren baten atzetik ibili nintzen luzez, baina denbora zailak ziren eta ezin nuen inondik ere eskuratu. Behin, nire semeak Frantziatik ekarritako liburu batean aurkitu nuen lamina bat eta hura poza! Orduantxe esan nion neure buruari neronek egingo nuela koadro haren kopia bat neuretzat. Eta honela berraurkitu nintzen pinturarekin. Bukatu nuenean oso pozik nengoen. Picassok adierazi nahi zuena hobeto ulertu nuen. Guztion pintorea da Picasso, baita nire moduko jende xehearena ere”

Baina Paulek, behin Gernika bere pintzelekin birsortua, Picassorekin jarraitzea deliberatu zuen eta mendiak eta irakurzaletasunak uzten zioten tartetxoa aprobetxatzen zuen oihal gehiago bere marra eta koloreekin betetzeko, gehienetan Malagako artistaren maisu-lanak hautatuz.

“Etxera iristen zitzaizkigun “Paris Match” aldizkari jorian agertutako eredu batzuk hartu nituen eta “Gitarra jole zahar itsua”, “Judu zaharra eta haurra” eta beste asko margotu nituen. Baina beti-beti nire gogoaren atsedenerako, niri bizitza osoan borrokatu ditudan injustiziak nolabait ordezkatzeko. Pinturak horixe ekarri dit, jubilatu ondoren izan bada ere”

Honaino, Paulo Urrutia izan zenaren giza-profilaren beste arlo bat, etxeko lau horma artean garatutakoa bere gogoaren garapenerako.

Bere lanen lagintxo bat jarri dut ondoren. Ezkerrean Picassoren orijinalak. Eskuinekoetan - Paulok margotuta- denboraren joana igartzen da nire argazkietako kolorean.