martxoa 24, 2023

ARRIARAN ANAIAK PILOTAKO TXAPELDUNAK 1961

Oso urte ona izan zen 1961 Arrasateko pilotarako. Herriko pilotariak gogor ari ziren frontoietan: Bolinaga, Zurdo de Mondragón, Mondragonés II eta Arriaran bi anaien izenak karteletan agertzen ziren igandero. Goi mailako pilotariak ziren orduan Arrasaten eta herritarrek giro hura bizitzen zuten, sakon. Bi anaiak 1961eko martxoaren 26an txapeldun geratu ziren Eibarren. Gogora dezagun txapelketak eman zuena.

Pako eta Joxe Arriaran, III eta II

Testuinguru hartan herriko pilota zaleek pozik hartu zuten, aspaldiko partez binakako txapelketa antolatu behar zeneko albistea, 1960ko abenduan zabaldua, eta bikoteen artean Arriaran III-Arriaran II anaiak zeudela. Historia apur bat eginez, 1945etik ez zen horren espezialitateko norgehiagoketarik egiten. Urte hartan Txikito de Iraeta eta Lazkano gertatu ziren txapeldunak Atano VII eta IV.ren kontra. Beraz, pilotan erregetza berri bat ireki zitekeen txapelketa hartan eta Arrasaten konfiantza osoa zegoen ipinita euren ordezkariengan. Ondoan doaz lehiaketa hartan parte hartu zuten bikoteen datuak, pilotako enpresak komunikabideetara eman zituen bezala:

“Pareja: Hermanos Arriarán. Delantero, Arriarán III,  Francisco Arriarán Aramburu. Nacido en Mondragón (Guipúzcoa) el 15-1-1931. 85 kilos. 1´77 metros. 29 años. Zaguero, Arriarán II, José Arriarán Aramburu. Nacido en Mondragón (Guipúzcoa) el 13-8-1926. 76 kilos. 1´74 metros. 34 años. Campeón individual los años 1955 y 1956.

Pareja: Ogueta-Echave X. Delantero, José María Palacios, Ogueta. Nacido en Vitoria (Alava) el 2-9-1935. 90 kilos. 1´78 metros. 25 años. Campeón individual los años 1958 y 1959. Zaguero, Echave X, José María Echave Alcibar. Nacido en Zumaya (Guipúzcoa) el 24-4-1924. 88 kilos. 1´87 metros. 35 años.

Pareja: Barberito I – Soroa. Delantero, Barberito I, Abel San Martin, Nacido en Baños de Rió Tobía (Logroño) el 11-9-27. 77 kilos. 1´76 metros. 33 años. Campeón individual el año 1952. Zaguero, Soroa. Miguel Soroa. Nacido en Elduayen (Guipúzcoa) el 11-1-26. 84 kilos. 1´80 metros. 34 años. Campeón individual el año 1954.

Pareja: García Ariño I- Azcarate. Delantero, García Ariño I, Jesús García Ariño. Nacido en Axpe-Marzana (Vizcaya) el 1-7-1934. 88 kilos, 1´81 metros. 26 años. Campeón individual el año 1957. Zaguero, Azcárate, Hilario Azcárate Lupiola. Nacido en Elorrio (Vizcaya) el 9-9-1935. 89 kilos. 1´82 metros. 25 años. Campeón individual del año actual 1960”

Datu horien arabera, Joxe Arriaran zen zortzi pilotarietatik altura gutxienekoa eta baita pisuari zegokionez ere.  Denok denon aurkako eran planteatu zen txapelketa. Baina gauza ezin zen modu txarragoz hasi. Lehen partiduan, Tolosan, 1960ko abenduaren 4an Barberito-Soroa eta Garzia Ariño-Azkarate lehian ari zirela, aurrelari bizkaitarrak sekulako kolpe hartu zuen eta erretiratu behar izan zuten kantxatik. Bartzelonara eraman zuten ebakuntza egitera eta, ondorioz, txapelketa bertan behera geratu zen. Enpresak orduan hiru bikoteekin jarraitzea erabaki zuen, eta txapelketa luzatzearren bi txandatara jokatuko zen. Eta hala gertatu ere. Hona hemen sei partiduetako datuak:

1.- Ogeta-Etxabe X / Barberito-Azkarate: 6-22 (Bilbo. 19601215)

2.- Arriaran anaiak – Barberito Azkarate: 22-7 ( BIlbo. 19601229)

3.- Arriaran Anaiak – Ogeta-Etxabe X: 22-15 (Bergara. 19610108)

4.- Arriaran Anaiak- Ogeta –Etxabe X: 22-21 (Eibar. 19610115)

5.- Arriaran anaiak- Barberito-Azkarate: 22-18 (Mungia. 19610122)

6.- Ogeta- Etxabe X – Barberito-Azkarate: 22-6 (Bergara. 19610130)

Arriaran anaiak lau partiduetatik lauetan atera ziren garaile. Eta beste bi bikoteek bana garaipen lortu zuten. Finalista garbiak izan ziren., beraz, Arrasateko anaiak, eta bestea, azkenean, tantoengatik sailkatu ziren Ogeta eta Etxabe X.

Baina bitxia zen, arautegiaren arabera, finala bi lehenen artean jokatu behar zela. Hain diferentzia handia izan arren, azkenean bigarrenak eraman zezakeen lehiaketa txapeldun moralen, adibidez, lesio batengatik. Horregatik, fianala jokatu zen egunean, 1961eko martxoaren 26an, “La Voz de España” egunkari donostiarraren Ezkiaga kazetariak zioen:

“Es posible que esta mañana se cometa en el frontón eibarrés una de las mayores injusticias deportivas en los anales de la historia pelotística… si ganan Ogueta-Echave X la final del torneo mano parejas. Porque se llevarán título, honores y el premio de las 28.000 pesetas, por haber ganado una sola vez a los hermanos Arriarán, quienes terminaron la liguilla imbatidos, después de haber vencido a los “campeones” repetidamente. Pero el Reglamento no tiene corazón. Se hizo así. Antes de iniciarse la competición se dieron a  conocer sus cláusulas y todos las admitieron”

Aurrekoa irakurrita eta, noski, finala nola jokatuko zen pilotari guztiek bazekitela kontuan izanda, zergatik arriskatu zuten arriarandarrek hirugarren partiduan garaile atera ostean? Izan ere, Ogeta-Etxabe X-ri 22-21 irabazi zieten partiduaren biharamuneko kronikan, “El Pensamiento Alavés” egunkariak zekarren:

“… la muy superior intervención de Arriarán II, que volvió a  demostrar su clase, su categoría y ese pundonor a prueba de bomba. Ayer se puso nuevamente de manifiesto, pues tras resultar lesionado en una recogida difícil, y ser atendido en el vestuario, regresó a la cancha, donde con el mayor empeño consiguió terminar el encuentro, redondeando la victoria con la elección del mejor pelotari del cuarteto”

Lesionatu egin zen Joxe Eibarren, eta hala ere handik astebetera Mungian jokatutako laugarren partiduaren bila atera ziren anaiak… eta baita lehian gailendu ere.  Ez zuten behar puntua finalera iristeko, baina…. Eredugarria, oso.

Eta finala heldu zen, 1961eko martxoaren 26an. Eibarren. Irakurleari aukera eman nahi diot, Juan de Irigoyen kritikoak "La Gaceta del Norte" egunkarian "partiduari buruz egindako kronikaz jabetzeko. Lehenik, diodan katedra Ogeta-Etxabe X-ren alde atera zela, 100/85.


Arriaran anaiek ez zuten partidu bat ere galdu. Finaleko datuak: 659 pilotakada. Luzeena, 117 pilotakadarekin. Sakeko tantoak: bat bakarrok (Arriaran III) Txapelketako pilotaririk onena: Arriaran II. Ogetaren lesioa: ziatika, zaintiratu lunbarrarengatik. Pilotariek eurek eraman zuten aldageletara Ogeta. 17 minutu geldirik egon zen partidua. Ogetari  novocainako injekzioa jarri zitzaion.

Pilota txapelketa hura ez zen berriz eratu 1978ra arte. Beraz, Pako eta Joxe kantxetatik erretiratu zirenean, binakako txapeldunak ziren. Ohorea eurentzat.


Partiduaren ostean (irakur jatorrizko argazkiaren oina)

Garaikurrak jasotzen ari, Bidarte enpresariaren
eskutik

Jose Antonio Elola Olaso estatuko kirol ordezkaria eta Luis Navas Espainiako Pilota Federazioko presidentea, txapeldunekin

Argazkiak: Arriaran bilduma (Laso) eta JMVM

Bere interesarengatik, kronika idatzi zuen egunean bertan, Juan Irigoyenek " Un caso de deontología" tituluarekin argitaratutako iritzi idazkia aldatzen dut hona:






iruzkinik ez:

Argitaratu iruzkina