urtarrila 01, 2020

CRISTOBAL MONDRAGON, FRANCO ETA JUAN CARLOS GUERRA

URTE BERRI ON IRAKURLE ZINTZO ZAREN HORRI!!


Cristobal de Mondragón

Tituluaren aurrean batek baino gehiagok pentsa dezake gehiegikeriatan sartu naizela eta iparra galdu dudala. Hiru pertsonaia horien artean zer ikusi gutxi dagoela pentsatuko dute gehienok eta aitortu behar dut nik ere hala uste nuela, gaur dakardan istorioaz jabetu nintzen arte. Eta onena hariari zuzenean heltzea denez gero, goazen gaurkoaren nondik norakoaz, eta azkenean ikusiko dugu badela lotura hiruen artean. 

Cristobal de Mondragón Otalora de Mercado XVI. mendeko militarra zen. Jatorriz, aita eta amaren aldetik arrasatearra genuen, baina badirudi Medina del Campon jaio zela Cristobal. Urtetan, ordea, gaurko gure lehen pertsonaia Arrasatekoa zela pentsatu zen eta baita idatzi ere, besteak beste Miguel Madinabeitia historialaria. Azken horrek bere artikulu batean adierazi zuenez, bazituen froga idatziak Cristobali jaiotzezko arrasatetartasuna emateko. Nik ez dizkiot inon datu horiek udal idazkari ohiari aurkitu. Dena den, usteak bizirik iraun zuen mendetan eta horren ildotik agertuko zaigu bigarren protagonista. Baina lehenago, gogora dezagun, Cristobal de Mondragón Flandeetako Tertzioetako militarrik ospetsuenetakoa izan zela, Albako Dukearen aginduetara. Taktika militarretan aditua goi maila lortu zuen ejertzitoan eta erregeek ohorezko titulu ugari eskaini zizkioten, besteak beste Valonen Koronela izenekoa.

Istorioko bigarren pertsonaia Franco dugu,
Franco koronela, 1925
jeneral faxista izango zena. Artean koronela genuen, 1925eko uztailean gaude eta. Eta hil hartan egosi zen gaurko deskribapen honen muina. Dakusagun: Madrilgo Infanteriako Akademian ikasturtea amaitu da eta irakasleek euretariko bati egin nahi diote omenaldi bat. Espainiako prentsan agertu zen albistea. Nik  “Diario de Almeria”n aurkitu dut, 1925eko uztailaren 3an:
 

“Los profesores de la Academia de Infantería, compañeros de promoción del coronel Franco, iniciaron la idea feliz de homenajear a este caudillo con la entrega de una espada, que sea reproducción de la que usó otro famoso coronel, don Cristóbal de Mondragón, gloria de su tiempo. La fortaleza y temple de su acero estimulará al coronel Franco para servir a su querida patria. Este es el secreto que tanto el coronel Mondragón como hoy el coronel Franco tienen en su abono, y por ello, si aquel coronel Mondragón llevó valones y españoles a la victoria, también el coronel Franco llevará  a la victoria, con su Tercio, a extranjeros y españoles 

Francok ordurako bere helburuak garbi azaldu zituen, 1924an Primo de Riveraren kontrako kolpea eman nahi izan baitzuen. Eta 1925ean koronela izendatu zuten. Baina ez gaude hemen diktadoreari buruz idazteko, baizik eta hiru pertsonaia horien arteko lotura azaltzeko. Begira: Infanteriako Akademiatik Cristobal de Mondragonen gaineko informazio zehatzaren bila Arrasatera jo zuten, hain zuzen  Juan Karlos Guerrarengana. Honela dio Francoren omenaldiko arduradunetako batek: 

Juan Carlos Guerra arrasatearra
“Ansioso de conocer cuanto a Mondragón se refiriese, me puse al habla con el erudito vascófilo y eminente abogado don Juan Carlos Guerra, que como contestación tuvo la bondad de enviarme un libro que se debe al cultísimo escritor general don Angel Sancedo… y en él dice el autor que mandando valones adquirió Mondragón tanta gloria cual hubiere podido alcanzar mandando españoles…” 

Eta, beraz, hiruangeluko hiru erpinak azaldu ditut. Cristobal Mondragón-Franco-Juan Carlos Guerra. Hiruen arteko diferentzia da, ordea, aurreko biak ez bezala Guerra arrasatearra bake gizona genuela.

Argazkiak: JMVM 

CRISTOBAL DE MONDRAGONEN GAINEKO AIPAMEN GEHIAGO

iruzkinik ez:

Argitaratu iruzkina