Sarritan irakurketa batek berezko helburura eraman beharrean beste nonbaiteko ibilbide desberdinetik zuzentzen zaitu eta horixe bera gertatu zait gaur, Miguel Madinabeitiaren idazki batetik abiatu naizenean.
Madinabeitiak 1894ko azaroaren 24an, Arrasatetik atera eta
Gantzagako malda gainditu ondoren trena hartu zuen Legutioko tren geltokian
jaitsi ondoren, Izuzkitza aldeko Erroiatxetako bazterretara heltzeko. Bertako burdin
mehatzeak bisitatzera gonbidatu zuten
ugazabek eta amaitzean handik Gasteizera aldatu ziren denak, gaua ematera. Beraz,
bi egunetako bidaia izan zen. Baina niri, artikulua polita dela aitortu
ondoren, eta bigarren batekin jarraipena duela esanda, bukaeran ematen dituen
datuek irabazi zidaten arreta eta aurki piztu zen nigan tarte hura beste datu
batzuekin lotzeko ideia. Madinabeitiak honela amaitzen zuen Arrasatetik
abenduaren 8an “La Voz de Guipúzcoa”-ra bidalitakoa:
“Sabía
yo que aquel día (25 de noviembre) era de ir al portazgo de Iñurrieta, a
visitar a sus parientes, mi amigo D. Simón Plazaola, uno de los artistas mas
inteligentes de la fábrica de cerrajería de este pueblo (Arrasateri dagokio) Y
siguiendo la carretera nos dirigimos a dicho domicilio, donde, en efecto, le
encontramos de sobre mesa. Compartimos con él y con otros varios alli reunidos,
hasta poco antes de la hora de la llegada del tren, que es cuando subimos al
alto…”
 |
| Simon Plazaola eta J.M.Resustaren arteko hitzarmena |
Arrasateko korrespontsal eta, halaber,
historia zaleak aipatzen duen Iñurrieta baserria, Arabatik Gipuzkoan sartzean
ezker aldean dagoen lehen baserria da. Eta bertan zegoen gara hartan “katea”
ospetsuak, hau da bi lurraldeen arteko zerga-muga, hots merkantziak garraiatzeagatik
ordaindu behar zen tokia. Jakina da, garai hartan trenak Gasteiztik Arlabaneko
gainera heltzen zela eta handik gero zaldi-gurdiz egin behar zuten bidaiariek
Leintz bailarako herrietara heltzeko. Madinabeitiak Legutioko geltokitik oinez
egin zuen bidea Iñurrietaraino, Simon Plazaola ikustera. Eta gizakume horren izena izan
zen niri arreta desbideratu zidana, izan ere Plazaola aspaldiko ezaguna nuen…
nire paper zaharretan.
Simon Plazaola, Gatzagan jaioa, Arrasatera
aldatu zen bizitzera eta “Almacén de Cerrajería” zeritzanean hasi zen lanean
1864an, Jose Maria Resustarekin sinatutako hitzarmenaren araberako
baldintzetan. Horren bitartez, akzioduna bilakatu zen negozioan. Plazaola eta Miguel Madinabeitia enpresa horretan izan ziren lankideak, Madinabeitia Udaletxera igaro aurretik..
 |
| Sarrailetako garapen teknikoak. 1864 |
Plazaola oso gizon ezaguna izan zen XIX.mendearen
bigarren aldean, bere ofizioan gailentzeaz gain gizarte entramatuan ongi
sustraitua baitzegoen. Karlisten denboran, Arrasateko alkate izatera heldu zen 1874ko urrian.
Diodan, bestalde, Simon Plazaola Iokin Zaitegi
euskaltzalearen aitona izan zela, eta sarrailagileari buruz heldu zaizkidan
datuak Iokinen paper zaharretan etorri ziren. Horiei esker, koaderno oso batean Simonen eskutik
sarrailetako eskema eta garapen teknikoak ailegatu zitzaizkidan, “Almacén
de Cerrajería”, “Vergarajuregui, Resusta y Cia” eta azkenik "Unión Cerrajera S.A"
enpresetako ekoizpenetan aplikatuak. Nik ditudan apunte
tekniko orijinal zaharrenak dira, Arrasateko industriaren historiari dagokionez.
Argazkiak: JMVM
iruzkinik ez:
Argitaratu iruzkina