Nahiko luze aritu nintzen duela asko 1927an Arrasaten ospatutako Euskararen Egunaz. Eta gaur gaira itzuli nahi dut “Euzkadi”
egunkariak ekintza haren gain adierazitakoa hona aldatuz. Interesgarria
iruditu zait euskararen inguruan gure herrian izandako mugimendua bere
osotasunean kokatzeko. Argazki bat besterik ez da baina pelikula osoa ulertzen
lagun dezakeelakoan nago.
 |
| Arrasateko Plaza, 1927ko Euskararen Egunean |
Artikulu hura “Luzear” izenordearekin sinatzen
zuen Ander Arzelus Toledo donostiarrak. Normalean, El Dia eta Argia
egunkarietan idazten zuen baina egun hartan Euzkadiko orrialdeak ireki
zitzaizkion eta bertara bota zuen Arrasaten ikusitakoaren gaineko iritzia.
Irailaren 3 eta 4an izan ziren ekintzak eta 11ko bere kronikan honela
deskribatzen zuen “Luzear”ek:
“Arrasateko erriak, euskal anaitasuna nai
dutenai ongi-etorria” Ona arrasatearrak nai zutena garbi adieraziaz, erri
sarreran gure begiak aurren-aurrena arkitu zuten idazkuna. Ta euskal anaitasun
bila bazebiltzan, biotza zabal eduki lezakete arrasatear anaiak, egun osoa
anaitasun orren agerkairik biñañena izan zalako. Itxaropen aundia generaman
baña askoz aundiagoa ekarri degu andik.
Aurrerantz ez dira jai antolatzaileak nora
jo ez dakitela ibiliko: jai orrek nun eta nola egin bear diran erabakiko duan
bazkun bat izango bai-dute. Bazkun oneri laguntzea izango da aurrera errietako
eukaltzaleen egin bearra. Batzorde orren berri emango degu. Jaunak bere
argia bialdu bezaie bazkun berria bide zenetik
eraman dezaten”
 |
| Peli Ugalde euskaltzalea |
“Luzear”ek
aipatzen duen batzorde horretan arrasatear bat sartu zen, karlista eta
euskaltzalea bera, Antonio Pagoaga, hain zuzen. Besteak oso izen ezagunak
genituen euskal mugimenduan – Arzelus bera, Linazasoro, Urreta, Labayen- eta horiek eragingo zioten aurrerantzean Euskararen Egunen nondik
norakoari, jaiaren arrakasta bermatze aldera. Kronikari honela ematen zion
amaiera “Luzear”ek:
“Gu onenbestez etxeratu giñan, esan bezela
eramandako itxaropena geituta, biotza onelako jai gose aundiagorekin, an uzten
genitun anai maite guziai bostekoa estutu ondoren. Eskerrak jai ori eratzen
alegin osoan ibili diran euskaltzale sutsu guziai ta batez ere gure lagun
on-ona dan Ugalde tar Peli, zarata ta ixkanbila gabe, apal-apal, lan egin bear
zan tokian bakarrik arkitu genuen eusko anai jatorrari. Peli, Arrasateko euskal
egun ori guziak gogoan izango degu: an izan giñanak izan giñalako ta izan etziranak,
orrexegatik, izan etziralako. Betoz, betoz, zorionean euskal egunak”
Argazkiak: JMVM
EUSKARAREN EGUNAZ GEHIAGO:
iruzkinik ez:
Argitaratu iruzkina