Ezustekotarako aurreko astean Gasteizen
eraman nuena jatetxe batean bazkaltzear nengoela. Jangelara sartzen ari nintzen
eta nire aurrean kartel bat ikusi nuen. Eta irakurtzen hasi ahala konturatu
nintzen kartela lehendik “ezagutzen” nuela, eta nire azken liburuan bere nondik
norakoa aipatu nuela.
 |
| Ibabeko kartela |
Aramaioko Ibabeko Andra Mari Kofradiaren
gaineko liburuan eman berri dut ezagutzera zein nolako istiluak sortu ziren XX.
mendearen hasieran Ibabeko zelaian izan ohi ziren dantza lotuei buruz.
Ibabeko Kofradiaren dokumentazioa irakurrita,
dantzari buruzko auzian arreta irabazi zidan puntutxo bat zen, 1923ko
uztailaren 15ean Kofradiaren zuzendaritza batzordeak hartutako erabakia. Kartel
bat jartzea iruditu zitzaien onena, bekatarien gogoa uxatzeko asmoz. Bat
zetorren ideia 1904ko arautegiaren 46. artikuluarekin. Testua eta balizko
isunaren kopurua ere hautatu zen herriko alkatearekin mintzatu ondoren eta
Emeterio Arana herriko arotza aukeratu zen kartela egiteko, euskaraz eta
gazteleraz adierazi behar zuena:
“Agintarixen
erabagiz eta ogerleko baten zigorpean gebenduten dira mueta guztiko jolasak,
batez be dantzak, baz-elexa aonen toki eta lurretan.
Por orden de
la autoridad bajo pena de cinco pesetas se prohíbe toda clase de diversiones,
especialmente los bailes, en locales y terrenos de esta ermita”
 |
| Ibabeko Andra Mari |
Baina zuzendaritza batzordearen urte bereko
beste bilera batean – abuztuaren 5ean- atzera bota zen ideia, honako
argudioarekin:
“Que se
desista de la colocación del cartel porque la gente al saber lo que se trata de
llevar a cabo ha empezado a hablar en contra, y se añadió que habrá que seguir
como antes porque si no hay tamboril, dentro de cuatro años se perderá la
Cofradía”
Handik zenbait hilabetetara,
1924ko ekainaren 15ean, berriz, kartela jartzea erabaki zen, baina testua
aldatuta:
“Agintarixen
erabagiz eta ogerleko baten zigorpean gebenduten dira mueta guztiko jolasak
Andra Mariako baz-elexa aonen toki eta lurretan, eta euraen artean pelotan
egitea.
Por orden de
la autoridad bajo pena de cinco pesetas se prohíbe toda clase de diversiones en
locales y terrenos de esta ermita, y entre ellas el jugar a la pelota en este
pórtico”
Gauza ez zen baretu, inondik
ere eta dantza lotuaren arazoak bizirik jarraitzen zuen 1950ean. Baina orain
datorkidan galdera honako hauxe da: Nola eta noiz heldu zen kartela Gasteizko
jatetxe horretara? Kofradiaren kontu liburuetan ez dut aurkitu ezelako diru
sarreraren aipamenik kartel baten salmentaz. Beraz, … irakurleak atera ditzala
bere ondorioak.
Argazkiak: JMVM
iruzkinik ez:
Argitaratu iruzkina