Aurreko batean eman nuen Arrasateko eliza nagusiaren dorreko kanpaien berri laburra. Segitzen dut gaiarekin, informazio iturria ez dagoela agortuta adieraziz. Oso gai interesgarritzat jotzen dut eta historialari gazteek - edo ez hain gazteek- badute non arakatu. Noan, dena den, aurrera.
Kanpai-danbadek zentzu desberdina izan dute beti. Hona hemen kasu batzuk:
Angelusa: “Goiz,
arratsa ta eguarditan, Ama goresten zaitugu” Hiru aldiz jotzen zen egunean,
kanpantorpetik bigarren finkoaren sokari tiraka: goizeko 5etan, eguerdiko
12etan eta arratsaldeko 6etan.Goizekoa ez zen nolanahikoa,: hiru danbada lasairekin hasten zen eta jarraian beste … hogeita hamairu!! arin.
Iratzarpen ederra,
bai alajaina! Baina dena uler daiteke, kontuan badugu garai haietan
iratzargailurik ez zegoela etxeetan eta lanean goizeko 5´30etan hasten zela. “Albakua” esaten zitzaion goizeko
errepike horri.
Eguerdiko eta
iluntzeko danbada jotzea desberdina izaten zen. Bietan, lehenik hiru ezkil
kolpe lasai eta jarraian hiru kolpeko hiru serie ematen zituen enkargatuak,
hots denetara hamabi danbada.
Arimak: “Anima bedeinkatuak, Jaungoikuak daixela barkatuak" azken Angelusen ondoren eta ezkilen soinuarekin amaitzeeko Garbitokiko arimen aldekoa jotzen zen. Finkoetakoa handienaren mihiari lotutako sokari tiratzen zion kanpai-joleak, bi toke arineko hiru serie burutuz. "Animena" esaten zitzaion.
Biatikoa:
Ahal
zenean, bigarren finkoarekin publikoki iragartzen zen azken sakramentuen –
aitortza, jaun hartzea, oliadura- ematea, hiru serietako bost kolperekin.
Zerbitzua baserriren batera eraman behar bazen, kanpai jotze horri gehitzen zitzaizkion
beste hiru kolpe.
Heriotzak: “Agonia” zeritzan tokearekin iragartzen zen heriotza, lehen
finkoarekin – handiena- hiru serietako
hiru kolpe geldi emanez. Hileta elizkizunetarako deian, berriz, bi finkoen eta
“Ezkila makurra” eta “San Francisco”ren jotzeak tartekatzen ziren, azkenean bi
mihiak batera erabiliz bi kolpe ematen ziren hildakoa emakumezkoa izanez gero
eta hiru kople gizonezkoekin.
Hildakoak
haurrak zirenean, kanpai txikietan – iraulketakoak- jotzen zen mihia, kanpaia
irauli gabe. Azkenean, bi toke hildakoa neskatoa bazen eta hiru mutikoen
kasuan.
Gorpuaren
garraiaketan ere kanpaiak etengabe ari ziren. Apaizak hildakoaren etxerantz
elizatik abiatzen zirenetik berriz elizara gorpuarekin itzuli bitartean jotzen
zuten, finkoetako handiena, modu geldiaz. Eta berdin egiten zen mezako Sanctus
ofizioan eta azken unean kanpantorpean, amaierako errespontsoa egiten zenean.
Azken toke honi “kanpantorpeya”
esaten zitzaion.
Ostiralak: Urteko ostiral
guztietan, arratsaldeko 3etan Jesukristoren heriotzaren ordua gogoratuz,
finkoetako handia jotzen zen, bi tokeko bi serietan.
Jai bezpera:
jaiaren iragarpena egiten zen, iluntzean, kanpai-joleak “Ezkila makurra” eta
“San Francisco” batera joz. Baina jai handien bezperan errepike eta iraulketa
kanpai guztiekin burutzen zen. Tartekatu egiten zen iraulketa finkoetako
errepikearekin edo “San Juan” edo “San Vicente” kanpaien “soluak” zeritzanarekin.
Amaitzeko, diodan, Arrasateko zenbait
elizetako kanpaien soinu desberdinak zirela eta, herritarren artean istorio bat
ezaguna egin zela. Arrasate Zientzia Elkartearen blogean Javier Bengoak
idatzitakoa irakur daiteke:
“Las campanas de un convento de monjas del
pueblo decían:
- Beti miseriya, beti miseriya (Siempre miseria, siempre miseria)
La del otro convento de monjas contestaba:
- Guk ere bai,
guk ere bai (Nosotras también, nosotras también)
La de los frailes replicaba:
- Izango da izango, izango, izango (La
tendréis y la tendréis, tendréis y tendréis)
 |
| Kontzezinoko komentua, 1978an |
La parroquia terminaba el diálogo diciendo,
por la voz de la campana grande:
- Hor konpon, Hor konpon; gu ongi gaude, ongi gaude (Ahí os las arregléis. Ahí os
las arregléis; nosotros estamos bien,
estamos bien)
Argazkiak: JMVM
Kanpaien gaineko lehen zatia:
https://txemax3.blogspot.com.es/2017/05/arrasateko-parrokiaren-kanpaiak-2tik.html
Kanpaien gaineko lehen zatia:
https://txemax3.blogspot.com.es/2017/05/arrasateko-parrokiaren-kanpaiak-2tik.html
iruzkinik ez:
Argitaratu iruzkina