Duela gutxi blog honetan idatzi nuen Ricardo Becerro Bengoari buruz, eta berak Aramaion bildutako kanta bat azaldu nuen. Hurrengo idazki baterako geratu zen, kanta horren inguruan Leintz bailaran Juan Carlos Guerra arrasatearrak antzemandakoa. Interesgarria iruditu zait, beraz, ekartzea Guerraren ekarpena, hain zuzen ere Donostiako “Yakintza” aldizkarian, 1936ko maiatza-ekaina zenbakian argitaratua.
Aramaioko kasuan, lehen bertsoak zioen:
Lobiru, logure/ bai ganadu zaiñe/ Pachicon idiye/ Artue gureñe.
Guerrak idazten duenez, Aramaioko Rafael Eriz abadeak azaldu zion LIBIRI esaten zitzaiela hamar-hamalau urte arteko mutikoei, hau da, baserrietan behiak goizean goizetik zaintzen zituztenei. Badirudi, egunsentiko lauak aldera ateratzen zituztela behiak bazkatzera eta zortzietarako ostera kortara eraman behar zituzten. Hori dela-eta, logurak jota egoten ziren zelaian eta batzuetan baita lo siku geratu ere.
Lobiru, logure/ bai ganadu zaiñe/ Pachicon idiye/ Artue gureñe.
Guerrak idazten duenez, Aramaioko Rafael Eriz abadeak azaldu zion LIBIRI esaten zitzaiela hamar-hamalau urte arteko mutikoei, hau da, baserrietan behiak goizean goizetik zaintzen zituztenei. Badirudi, egunsentiko lauak aldera ateratzen zituztela behiak bazkatzera eta zortzietarako ostera kortara eraman behar zituzten. Hori dela-eta, logurak jota egoten ziren zelaian eta batzuetan baita lo siku geratu ere.
Guerrak apuntatzen du ondoko estrofa Aretxabaleta ondoko baserri batean ikasi zuela, XIX. azken aurreko hamarkadan jasoa, artean gaztetxoa zelarik:
Libiri, logure/ Bay ganadu-zaña/ Sargarayko soluan/ Artua guzaña.
Artoa izan beharrean garia bazen sorokoa, zehazkizuna aldatzen zen eta gauza bera, jakina, baserriko izenarekin.
Eta arrasatearrak gogoratzen du, 1935eko azaroan, Santa Zezilia ospakizunarengatik Donostiako Orfeoiak antolatutako ez ohiko kontzertuan, “Libiri ta Labero” izeneko obra bat estreinatu zela, Bizkaiko Kontserbatorioko irakaslea zen Eduardo Gorosarri presbitero eskoriatzarrak konposatua. Eta egun hartako esku-programan irakur zitekeenez, Gorosarrik Eskoriatza inguruko baserrietan jaso zuen:
Libiri ta labero,/ bay ganadu zaña/ Erkotxeko ganauak/ Artua gura aña./ Non da ganau zaña/ Lo dan ganau zaña.
Guerrari jarraikiz, “labero” hori jatorrizko “logure” zen, eta zentzu erritmiko hutsa bilakatzean estrofan derrigorrez sartu behar zen “lo dan ganau zaña”, lehen erabiltzen ez zena.
Ez naiz arituko hala zen ala ez aztertzen. Baina gehitu nahi dut, Aramaion ere aldaera edo bertsio hori ezaguna zutela, Guerrak berak azaltzen digunez. Gainera, unai edo behizain arduragabeari eskainitako "lore" zorrotzekin apainduta:
Erkotxeko ganauak/ Artua gura aña/ Erkotxeko ganauak/ Kaka ganauzaña!
Argazkia: Euskomedia Fundazioa
iruzkinik ez:
Argitaratu iruzkina