uztaila 05, 2023

ARAMAIOKO SAN MARTIN JAIAK. 1923


Ondoko lerroen bidez atzera egiten dugu, mende osoko bidaia, hain zuzen, 1923ko herriko jaien inguruko argazkitxo dokumentala eduki dezagun. Gasteizko “el Heraldo Alavés” egunkarian, 1923ko uztailaren 7an, Aramaioko korrespontsalak herriko jaien berri ematen zuen: 
Aramaioko gazte taldea (behean irakurri) 1930 inguruan

“Se han celebrado en esta localidad con gran esplendor las fiestas que anualmente tienen lugar en honor del Patrono, y que en el presente lo fueron los días 1, 2 y 3 del actual.
Los festejos profanos consistieron en música todo pasto, desde las cuatro de la tarde a las diez de la noche, sin que durante tan largo tiempo decayera el ánimo de los jóvenes, que en apretado haz se disputaban, cuál podía hacerlo con mayor intensidad y perfección. El día primero estuvo el aurresku de honor a cargo de los jóvenes Demetrio Ayastuy y Esteban Arana, los que como verdaderos maestros lo ejecutaron magistralmente, y el día segundo lo realizaron las bellas señoritas Francisca Ayastuy y Felisa Echevarria, también muy remoñoñamente, por lo que recibieron muchos aplausos. 

Las funciones religiosas estuvieron muy concurridas, con asistencia del Ayuntamiento en Corporación, estando a cargo del notable orador sagrado don Lorenzo Orúe, coadjutor de Mondragón, el sermón de ánimas, rayando a gran altura y conquistando, si ya no tuviera bien reconocida, la fama de orador de altos vuelos” 

Demetrio Ayastuy, eskuinean
Duela mende oso bat ere herriko jaiek erakarpen berezia zuten kanpoan bizi ziren
aramaixoarrentzat eta horrela kronistak puntualki eskaintzen du bere idazkian San Martin jaietarako espresuki iritsitako lagun batzuen gaineko albistea. Horregatik dakigu Madriletik Ignazio Arrilagaren sendia etorri zela – “el competente abogado de Estado”- Bilbotik Justina Agiriano –“a pasar algunos días al lado de su padre”- Donostatik Ines Zumeltzu –“viuda de Coll, a pasar una temporada en este hermoso valle”- Valladolidetik Bizente Azkarate –“competente viajante, acompañado de su bondadosa esposa

Eta korrespontsal anonimo hari esker dakigu, halaber, arrazoi triste batengatik herrira itzuli zena Jose Abarrategi Kortabarria izan zela, -“hijo de nuestro buen amigo don Isidro”. Afrikako Armadaren Sizilia bataloiko soldadua, etxera bidali zuten gaixorik. Korrespontsalak amaitzen zuen “deseándole un pronto y total restablecimiento a fin de que vuelva a defender a la patria en aquel suelo africano”  Opa bihurria, zalantzarik gabe, korrespontsalarena, osasunean suspertzea... Afrikara itzultzeko. Harrapazak!

1923ko jai haiek arrisku gogor baten mehatxupean eman zituzten aramaixoarrek. Begira, bestela, zer zioen jarraian korrespontsalak, “Egingo al da?” galderarekin:

“A causa de la pertinaz sequía que viene poniendo en peligro las cosechas de trigo, maíz y alubia, sería conveniente el que el vecindario todo acordase ir en rogativa al renombrado Santuario de Urquiola, con su Santo titular y segundo Patrono San Sebastián, a fin de impetrar del Altísimo la lluvia benéfica para los campos, pues de no venir ésta dentro de breve tiempo, los sembrados sufrirán, a no dudarlo, considerablemente los efectos de la carestía, por lo que urge llevar a cabo esta rogativa, a fin de ver si, como en casos anteriores y en época reciente, viene lo que en todo corazón late, cual es el agua salvadora de las cosechas a que antes me he referido” 

Ez zen makala idazle hark eskatzen zuena: eskale-erromeritan bi santuekin Urkiolaraino herritar guztiak hurbiltzea, errogatibak egitera. Egia esan, denborak aldatu egin dira... nahiz eta oraindik batzuek santuen bitartekotzan sinesten duten, euria ez ezik beste hainbat mirariren esperantzan. Mende oso bateko jauzia egin dugu aurreko lerroen bitartez, garaiko Aramaioko giroaren ideia txiki bat egiteko.

Argazkia (goian, ezkerretik): Maria Leanizbarrutia (?), Ramon Ormaetxea; behean ezkerretik: Benito Ormaetxea, Patxike Ayastuy, Rosalia Ormaetxea eta Demetrio Ayastuy. 

Argazkiak: Mertxe Mondragon

2 iruzkin:

  1. Kaixo Jose Mari!

    Abarrategi Kortabarria familiaren inguruko informazio gehiago ba al duzu? Demetria izeneko ahizparen inguruan gehiago jakin nahiko nuke.

    Besarkada batez,
    I.

    ErantzunEzabatu
    Erantzunak
    1. Aupa Irati, egunon
      Abarrategi Kortabarria sendiari buruz, tamalez, ez daukat ezer gehiagorik nire artxiboan. Sentitzen dut. Itzuliko besarkadarekin. Segi gogotsu

      Ezabatu