FELIX ARRIARAN, “ARRIARAN I”

Felix Arriaran

Arrasateko kirolak beste kide esanguratsu bat galdu berri du: Felix Arriaran Aranburu, Arriaran I. Arriarandarren sagako aurrena izanik, bide eman zien Joxe eta Pako bere anaiei, pilotan, eta Juanitori futbolean. Felix lankide izan nuen eta ordu luze eman genituen pilotaz eta kantuaz, bere beste afizioetako bat. Ondoren datozen komentariorik gehienak,  dena den, Pilotarien VII Batzarra 1992an Arrasaten egin zeneko  “Pilota” aldizkaritik atera dut. 

“Mutikotan baserrira joaten ginen, Mazpelara, eta bertan zegoen elizaren arkupeak aprobetxatuz, ormaren kontra ibiltzen ginen anaiok  eta hurbiltzen ziren guztiak. Garai hartan ez zegoen beste gauzarik. Pentsa, herriko Gurea frontoian jokatzeko arazoak sortzen ziren, beti okupaturik egoten zen eta, beraz, txanda hartu behar genuen;  lekurik ez zen eta itxoin behar genuen. Goizetik gauera arte zabalduta egon arren beti zebilen norbait jokatzen” 

Felix bere oroitzapen horiekin gerra denborako uneetara eramaten gaitu, 12 urte zituenekoetara. Anaia zaharra zen,  1921an jaioa, eta gurasoak Biktor eta Rosa izan zituen, oso ezagunak herrian Erdiko Kaleko ferreteria baten jabeak ziren eta. Txiki-txikitatik Gurea pilotalekua gustuko bere txoko bihurtu zuen bertan ordu asko eman baitzituen jo eta ke lagunekin eta geroago anaiekin ere. Garai hartan trinkete bat ere zen Arrasaten, Magdalena kaleko Okendo etxean. 

“Lagun arteko girotik atera 16 urterekin izan zen Eibarrera joan nintzenean, Bolinagarekin batera afizionatuen txapelketa bat jokatzera. Gero Donostiako Gros frontoian jokatu genuen, Mondragonés zenaren omenaldian, Bolinaga eta biok Txikito de Iraetaren anaiari eta Onaindiaren anaiari irabazi genien, errez. Bueno, hobeto esanda Bolinagak bakarrik irabazi zuen” 

Arriaran I

Hamasei urterekin, beraz, Felix izena ezaguna zen frontoietan. Zorte handia izan zuen Juan Bautista Azkarate “Mondragonés”-ekin egin ahal izan baitzituen entrenamenduak. Aste egunak izan arren, Gurea frontoia bete egiten zen ikusliarrekin eta giro aparta izan ohi zen. Felixek gogoratzen zuen hastapen haietan oin hutsik entrenatzen zirela, oin azpian kailuak egiteko. Alpargatak, bestalde, garesti samarrak ziren eta ez zegoen alperrik gastatzerik. Eta horrela heldu zen pilotako profesional izatera. Bere hitzak dira: 

“Hamazortzi urte nituen eta nire lehen kontratua sinatu nuen. Urte guztian 30 partidu jokatzearen truke hamabost duro (75 pezeta) kobratuko nituen partidu bakoitzeko. Hori bai, bidaia nork berak ordaindu behar zuen eta Gasteizera joan etorria 4´90 pezeta izaten zen. Bidaia luzeagoa zenean komeriak egiten genituen etxera itzultzeko. Mungiara Bilbotik barrena egiten genuen. Logroñon edo Gasteizen gauez jokatzen genuenean ez ginen hotelera joaten: frontoian aulki batzuk uzten zizkiguten eta bertan egiten genuen lo, hurrengo goizeko trena hartu arte” 

Arriaran I, eskuinean; Joxe anaia ezkerrean, Zurdo, XX, Tadeo Azkarate, Bolinaga

Felixek Bergaran sinatu zuen bere lehen kontratua, Eibarko Bidarte, Bergarako Gabilondo, Gasteizko Alti eta Donostiako Dula enpresarioekin. Kontratu hark, jakina, ez zion ematen ohiko bere lana uzteko. Hamalau urterekin hasi zen lanean Unión Cerrajeran, eta Felixek esan ohi zuenez, fabrikan irabazten zuen diruarekin finantzatzen zuen pilotako afizioa, inoiz ez baitzuen ofiziotzat hartu. 

Arriaran I-k 32 urterekin utzi zuen pilota. Eskuko minak jota egoten zen eta horrek zaildu egiten zuen kirol ibilbidea. Ez zuen inoiz parterik hartu lehiaketa ofizialetan baina harrotasunez esan ohi zuen berak ez zuela – beste batzuek bezala- frontoitik inoiz hanka egin behar izan, tongoaren hurreneko usaina zela eta. Pilota kontratuan “fabril” ipintzen zuen eta egia esan fabrikako zuzendariek baimena ematen zioten partiduak jokatzera joateko, nahiz eta lan orduetan izan.Anekdoten artean oroitzen zuen Felixek: 

“Gasteizen soldaduskan nengoen eta prestatzeko esan zidaten, partidu bat jokatu behar nuela. Taxi batean sartu ninduten eta Forondara joan ginen. Finka batera heldu eta bertako frontoian berotzen ari ginela sei bat lagun etorri ziren, denak elegante, emakumeak ere dotore. Atzeko aldean eseri ziren eta haientzako bakarrik jokatu genuen. Ikusle haietako bat Francoren koinatua zen, Serrano Suñer. Agindu ziguten inori ez geniola azaldu behar partidua izan zenik. Partidua irabazi nuen. Eta sobre bat eman zidaten: 250 pezeta. Sari izugarria!” 

Gurea frontoia, ikusliarrez beteta

Arriaran I-k inork baino hobeto ezagutzen zituen herriko Gurea frontoiaren nolakotasunak eta gustuko zuen bertan aritzea. Berak kontatzen zuen: 

“Hogei bat partidu ofizial jokatuko nuen Gurean. Larunbat gauetan antolatzen zituzten partiduak eta, noski, nik etxean jokatzea nahiago, frontoia ezagutzen nuelako eta  gure aurkakoak hobeak izan arren guri frontoian ez zigun inork irabazten. Frontoi hartan trukuak jakin behar ziren, kanpokoek beti sabaia jotzen zuten eta guk horrelakoak ederki ikasita genituen. Gurea frontoian ederrak egindakoak gara” 

Ondo sartuta eraman zuen Felixek beti bera Arriaran I zeneko garai hura. Partiduen aurreko beroketa saio bitxiak – “txaketarekin ateratzen ginen berotzera, eta behin berotuta txaketa txapa azpian uzten genuen”- noizean behin enpresari egiten zizkioten tranpak, herri txikietan antolatzen ziren partiduak jokatzeko – behin Eskoriatzako jaietan Bolinaga eta biok hamabost duro eskatu genuen partidua jokatzeagatik. Aurrekonturik ez zegoenez, udalak batzar berezia egin zuen eskatzen genuen dirua onartzeko- eta abar. 

Felix Arriaran, Arriaran I, azaroaren 10ean hil zen, 91 urterekin, eta ezagutu genuenon baitan oroitzapen ederra utzi du. Hurrengo partidura arte, Felix!

Argazkiak: "Pilota", Josemari Velez de Mendizabal (Gurea frontoia)