 |
| Bizente Goikoetxearen estatua, lehengo tokian |
Datorren urtean ehun beteko dira Aramaioko semerik
ospetsuena hil zenetik. Bizente Goikoetxeari nagokio, jakina. Edukiko dugu
2016an Goikoetxeari buruz zabal aritzeko aukera gehiago. Noan honetan,
aramaioarra Arrasaterekin lotzen duen puntu bat agertzera. Dakusagun:
Gabon jai hauetan berriro abestuko da Arrasateko parrokian “Argi berria heldu zaigu” titula
genezakeen Gabon Abestia. Arrazoiaren abiapuntua Sabin Salaberrik San Juan
Bataiatzailearen artxiboan gordetzen diren musika partituren arteko zati
batzuei eskainitako tratamenduan daukagu.
Partitura haien historia da Sabinek ondoko lerroetan
kontatzen diguna. Oso interesgarria iruditzen zait hona ekartzea, esan dudan
moduan 2016an Bizente Goikoetxea musika sakroegile aramaioarra hil zela
mendeurrena betetzen baita, eta urte osoan zehar efemeridea gogoratu nahi dute
Aramaion, zenbait ekintzarekin. Goazen, beraz, aurrekari gisa gure omenaldi
txikia eskaintzen Aramaioko seme handi horri. Sabin Salaberriren ekarpena da,
beraz, ondokoa, gabon kantaren nondik norakoaz galdetu nionean:
“Con la “Kalenda para la Vigilia de Navidad” de 1894, los seis responsorios de Navidad, (Beata Dei genitrix, Santa et inmaculata, Hodie nobis coelorum Rex, Hodie nobis de coelo, Verbum caro y Beata viscera) para voces y orquesta,
que Goikoetxea compuso entre 1891 y 1893, forman una especie de hermoso
oratorio.
 |
| Gabon kantaren partitura |
El P. Nemesio Otaño adaptó el
responsorio “Beata viscera” como
villancico para voces y órgano, que gustó entre los coros de Euskal Herria,
muchos de los cuales lo acogieron en sus repertorios. Pero sólo se han podido
recuperar partes de la obra, no la partitura completa. En el archivo de la
parroquia de San Juan Bautista de Arrasate-Mondragón se conservan separadas las
partes de órgano y de voces con texto en euskara, con la particularidad de que
la de órgano y algunas voces están en la tonalidad de Sol y otras en La. En el
archivo ERESBIL de Renteria se guardan, a su vez, partes separadas de voces,
con texto en castellano y tonalidad de
La; pero no se encuentra la parte
instrumental.
La recuperación de Gabon Abestia es el primer intento de
reunir el conjunto de las partituras originales, que Goikoetxea compuso para un
Oratorio de Navidad que nunca
llegó a completar de forma definitiva”
Beraz, garbi dago Goikoetxearen musikarekin osatutako
euskarazko bertsioa Arrasateko artxiboan zegoela. Baina nork idatzi zuen poema?
Datua ez dut ezagutu ahal izan. Izan al genuen Otaño bera? Izango al zen
Arrasateko parrokian XIX. amaieratik aritutako apaiz beterritarreren bat?
Zalantzarekin geratzen zaigularik, honatx olerkia:
Argi berria heldu zaigu
Gizon guztiak argitzen ditu
Atoz egiz argi zeran zu, gure Jesus.
Argi berria heldu zaigu, aleluya
Gizon guztiak argitzen ditu
Atoz egiz argi zeran zu, gure Jesus.
Goi aingeruak ots egin du
Goien goien Jainkoa goraldu
Gogo onekoak pakea hartu
Heldu zaigu.
Goazen, goazen ta auzpez gurtu
Hemen, hemen gure Jainkoa
Belengo estalpean jaioa
Gure Jesus gure Jainkoa.
Aleluya.
